„Život je neshvatljivo čudo, jer se neprestano troši i osipa, a ipak traje i stoji čvrsto- kao na Drini ćuprija „
Ivo Andrić je bio veliki srpski pisac 20. vijeka. Njegova djela predstavljaju odraz istorijskih nemira u Jugoslaviji, s posebnim naglaskom na humanost ljudi za vrijeme tog političkog haosa. Svoju karijeru je započeo kao diplomata, a prije nego što je napustio jugoslovensku diplomatiju, već je postao veoma cijenjen pisac.
U godinama nakon Drugog svjetskog rata objavio je svoje remek-djelo i postao poznat širom svijeta. Nobelovu nagradu za književnost je dobio 1961. godine i tako postao prvi književnik koji ju je dobio za djelo napisano na srpsko-hrvatskom jeziku.
Život i rad
Ivo Andrić je rođen 9. oktobra 1892. godine u selu Dolac u blizini Travnika. Djetinjstvo je proveo u Bosni, koja je pripadala tadašnjem Austrougarskom carstvu, a filozofiju je studirao u Zagrebu, Beču i Krakovu. Na početku Prvog svetskog rata uhapšen je zbog anti-austrijskih tendencija, pa je tada kratkotrajno prekinuo studije. Godine 1923. doktorirao je književnost na Univerzitetu u Gracu, a zatim je započeo diplomatsku službu u Jugoslaviji. Svoju karijeru diplomate je završio kao jugoslovenski ambasador u Berlinu. Kada se 1941. godine Jugoslavija našla pod nemačkom okupacijom, Andrić se vratio u Beograd i tamo je živio tokom i nakon Drugog svjetskog rata.
Svoju književnu karijeru započeo je kao pjesnik. Bio je jedan od saradnika časopisa Hrvatska mlada lirika tokom 1914. godine. Krajem rata je objavio dvije zbirke stihova u prozi, “Ex Ponto” i “Nemiri“. Zbirka Nemiri, objavljena 1919. godine i napisana u formi dnevnika, govori o Andrićevom doživljaju rata i svog zarobljeništva. U tom periodu je uglavnom pisao pripovijetke. Njegov prvi roman, “Put Alije Đerzeleza“, objavljen je 1920. godine i već tada se primjećuje dominantan motiv njegovog stvaralačkog procesa, a to je život u Bosni kroz koji istovremeno prikazuje univerzalne ljudske probleme. U periodu između dva rata, Andrić objavljuje tri zbirke pripovjedaka pod nazivom “Pripovetke“, 1924, 1931. i 1936. godine.
Tokom Drugog svjetskog rata, u slobodno vrijeme koje su mu okolnosti nametnule, Andrić piše svoja tri velika romana objavljena iste godine (1945): “Na Drini ćuprija“, “Travnička hronika” i “Gospođica“. Glavna tema prva dva romana, kao i većine Andrićevih djela, jeste Bosna, oblast u kojoj Istok i Zapad vjekovima prepliću svoje interese i uticaje, oblast koju čine ljudi različite nacionalnosti i vjeroispovesti. Andrića vidimo u svom najboljem izdanju kada piše o svojoj domovini i njenom narodu.
Svoja djela je pisao trezveno, bogatim i čistim jezikom. Odbor za dodjelu Nobelove nagrade posebno je skrenuo pažnju na „epsku snagu“ koja upravlja njegovim djelima, pogotovu romanom “Na Drini ćuprija”. Nobelovu nagradu dobio je 1961. godine, a nagradu od milion dolara u potpunosti je poklonio za razvoj bibliotekarstva.
Nakon smrti njegove druge žene, Milice Babić Andrić, 1968. godine, rjeđe se pojavljivao u javnosti i manje je učestvovao u društvenim dešavanjima. Godine 1969. izabran je za počasnog člana Akademije nauka i umjetnosti u Bosni i Hercegovini, a 1972. godine Beogradski univerzitet mu je dodelio počasni doktorat.
Umro je 13. marta 1975. godine u Beogradu gdje je i sahranjen.
Danas je Ivo Andrić jedan od naših najcitiranijih pisaca, a neke od njegovih misli glase ovako:
- „Čovjeka ćete najbolje upoznati ako ga promatrate kako se ponaša kad se nešto dijeli besplatno.“
- „Čudno je kako je malo potrebno da budemo sretni, i još čudnije: kako nam često baš to malo nedostaje!“
- „Imati veliku snagu, fizičku ili moralnu, a ne zloupotrijebiti je bar ponekad, teško je, gotovo nemoguće.“
- „Ljubav, kad je iskrena i duboka, lako prašta i zaboravlja.“
- „Zvjezdanog neba i ljudskog srca nikad se čovjek neće moći nagledati.“
- „Život nam vraća samo ono što mi drugima dajemo.“
- „Što ne boli – to nije život, što ne prolazi – to nije sreća.“
- „Dođu, tako, vremena, kada pamet zašuti, budala progovori, a fukara se obogati!“
Izvor: Edukacija.rs
