Lenjin, lider boljševika, rođen prije 155 godina

Vladimir Iljič Lenjin, tvorac boljševičkog prevrata u Rusiji 1917. godine, Oktobarske revolucije, i potom prvi čelnik Sovjetskog Saveza, rođen je 22. aprila 1870. prije 155 godina.

I

Pobjedom u Oktobarskoj revoluciji 1917, koju je zapravo operativno uglavnom sproveo Lav Trocki, obezbijeđen je dolazak boljševika na vlast. To je dalje podrazumijevalo ustrojavanje režima koji je zvanično imao za cilj uvođenje komunističkog društva.

Zanimljivo je da su boljševici dozvolili izbore novembra te 1917. koje je inače prethodno zakazala tzv Privremena vlada, proistekla iz Februarske revolucije. Nesumnjivo prije izbora uvjereni da uživaju širu popularnost, boljševici su međutim dobili oko 24 odsto glasova. Lenjinovi sljedbenici veći procenat imali su u urbanim sredinama, u Moskvi čak preko 47 odsto. A čak dvotrećinsku podršku imali su među vojnicima na frontu. Vojnici su uostalom, u strahu od upućivanja na front, bili glavna snaga i tokom oktobarskog prevrata u Petrogradu.

Pošto je po rezultatima izbora bilo jasno da boljševici nemaju većinu, ubrzo su tek izabranu skupštinu, kao prevaziđenu buržoasku instituciju, raspustili januara 1918.

Nadalje, insistiralo se na tzv diktaturi proletarijata, čija je avangarda, po njima bila, revolucionarna boljševička, komunistička partija, dok je višepartijski model odbačen s prezirom.

Uslijedio je Građanski rat koji su boljševi dobili do kraja 1922. (a u udaljenim perifernim zonama do polovine 1923.) zahvaljujući prije svega činjenici da je znatan dio populacije zaista od njih očekivao poboljšanje položaja. Pobjedu je takođe obezbijedila i gotovo nevjerovatna brutalnost mladih revolucionara, podrazumijevajući masovne likvidacije građana za koje je procijenjeno da bi mogli biti potencijalni neprijatelji.

Zavladao je revolucionarni teror koji je odnio milione života.

Potom, iako je postaja teorijska konstrukcija kako bi stvaranje novog, nazovi idealnog društva, trebalo da izgleda, stvarnost se međutim ubrzo pokazala sasvim drugačijom od teorije.

Ipak, boljševički, odnosno komunistički režim potrajaće duže od sedam decenija na prostoru Rusije.

Vladimir Iljič Uljanov rođen je u Simbirsku aprila 1870. Otac Ilja, bio je prosvjetni činovnik. Po činovničkom rangu stekao je niži plemićki status iako je bio neznatnog porijekla. Majka Marija, rođena Blank, smatrana je za obrazovanu osobu.

Otac Ilja Nikolajevič Uljanov umire 1886. Naredne 1887. stariji brat Aleksandar je osuđen i obješen, zbog pripadništva terorističkoj revolucionarnoj grupi Narodna volja, koja je spremala ubistvo cara Aleksandra III. Njeni pripadnici su prethodno, 1881. ubili cara Aleksandra II, uz brojne druge atentate.

Činjenica da mu je brat obješen odrediće, najvjerovatnije, sudbinu Vladimira Iljiča potonjeg Lenjina, koji se opredijelio za uništenje Rusije Romanova.

Studirao je izvjesno vrijeme u Kazanju, odakle je ubrzo izbačen. Pošto je protjeran, od 1889. sa porodicom živi u Samari. Konačno 1890. dobija dozvolu da pod posebnim uslovima nastavi studije prava u prijestonici, Sankt Peterburgu. Diplomirao je naredne godine.

Godine 1895. pridružuje se marksističkoj organizaciji „Savez borbe za oslobađanje radničke klase“. Uhapšen, prognan je u Sibir, na tri godine. Ime po kom je poznat Lenjin, nastalo je kao revolucionarni pseudonim, po sibirskoj rijeci Lena.

U progonstvu piše „Razvoj kapitalizma u Rusiji“. Nadao se porastu bijede i očaja u Rusiji, usljed rasta kapitalističke privrede, što je on tumačio kao povoljan prostor za predstojeću revoluciju.

Potom, 1900. bježi u Švajcarsku. U emigraciji objavljuje časopis Iskra, gotovo bez uticaja unutar Rusije.

Uobličiće u to vrijeme sopstveno tumačenje Marksovog učenja, prije svega u djelu „Šta da se radi“. Zastupao je stvaranje borbene, beskompromisne, revolucionarne partije, nasuprot Marksove ideje da je industrijski proletarijat avangarda po sebi.

Nasuprot većini teoretičara marksizma, Lenjin je zagovarao podsticanje nacionalnih tenzija, s ciljem širenja prostora za revoluciju. Teorijski je to razradio u tekstu „Nacionalno pitanje u našem programu“. Tada se pojavljuje koncept prema kom narodi imaju „pravo na samoopredjeljenje do otcepljenja“. Međunacionalnu borbu video je dakle kao prostor potencijalne destabilzacije postojećih društava.

U vrijeme bunta 1904/1905. u Rusiji, Lenjin se, amnestiran, vraća u svoju zemlju. Odmah zatim pozvao je sunarodnike na opšti ustanak.

U potonjem periodu, do 1917, Lenjin boravi u Britaniji, Njemačkoj, Švedskoj, Švajcarskoj, Francuskoj. U vrijeme izbijanja rata 1914. nalazio se u Krakovu, tada Austrougarska. Vlasti u Beču izlaze u susret namjeri da se prebaci u Švajcarsku.

Godine 1909. pojavilo se njegovo djelo „Materijalizam i empiriokriticizam“ sa ozbiljnim teorijskim pretenzijama. Tada promoviše tzv „princip partijnosti“ u filozofiji. Po njemu, nikakvo teorijsko znanje nema smisla osim u svrhu korisnosti sa stanovišta revolucionarne partije.

Tokom Svjetskog rata Lenjin piše „Imperijalizam kao najviši stadijum kapitalizma“. U njemu zastupa tezu da će, nasuprot osnovne marksističke postavke o revoluciji koja predstoji u industrijski najrazvijenijim zemljama, ona uslediti na obodu kapitalizma.

Pošto je u Rusiji februara 1917. izbila buržoaska revolucija, zapravo dvorski prevrat, a car Nikolaj II je doveden do abdikacije marta, zemlja se našla u haosu.

Lenjina tada, uz izdašnu finansijsku podršku, njemačke tajne službe, preko Njemačke, Danske, Švedske, šalju u Petrograd, sa grupom istomišljenika. Transportovani su u zapečaćenom vozu. Odgovarajuće službe Njemačke nadale su se da će njegovo prisustvo u Rusiji dovesti do dalje destabilizacije te zemlje.

Pošto je stigao 17. aprila objavljuje „Aprilske teze“ kojima odbacuje ma kakvu podršku novim vlastima Rusije. Odmah je zagovarao mir sa Njemačkom, kao i vlast sovjeta, revolucionarnih veća, uz ukidanje postojeće vojske i policije, parlamenta, konfiskaciju imovine veleposjednika.

Pokušaj boljševičkog preuzimanja vlasti u julu, propao je, pa uplašen bježi iz Petrograda. Konačno, oktobra/novembra procjenjuje da je vrijeme za prevrat, državni udar, prikladno, usljed vidne nesposobnosti vlasti Kerenskog. Uslijedila je Oktobarska revolucija.

Jedan od prvih poteza koje povlači bilo je nametanje mira sa Njemačkom, uz ustupanje ogromnog dela teritorije Rusije Nemačkoj. Mirom u Brest Litovsku, marta 1918. Nemačke teritorijalne aspiracije na tlu Rusije su ostvarene.

Uz stvaranja Sovjetskog saveza, Lenjin, profesionalni revolucionar opsjednut manijom rušenja tradicionalne Rusije, oblikovao je takođe Kominternu, Komunističku internacionalu, međunarodnu organizaciju komunističkih partija. Ona je prije svega trebalo da bude u službi svjetske revolucije, uz izdašnu finansijsku podršku Moskve, svim sredstvima koje revolucije podrazumijevaju. U skladu sa Lenjinovima zamislima, komunisti Sovjetski Savez nisu vidjeli kao nastavak Rusije sa drugačijim režimom, nego iznad svega kao bazu za svjetsku revoluciju.

Kada je umro, januara 1924. u Gorkom kod Moskve, Vladimir Iljič Lenjin za jedne je bio simbol borbe obespravljenih za pravedniji svijet.

Za druge, bio je oličenje svega najgoreg, inkarnacija zla.

Zvanično, smrt i prethodno nemoć, nastupila je kao posljedica atentata avgusta 1918.

Po drugima, ludilo i smrt bili su posljedica sifilisa. Imao je tada 53 godine.

izvor: Tanjug